Tabakoloog geeft tips aan rokende taxichauffeurs: “Leg je sigaretten in de koffer”

Nogal wat taxichauffeurs roken tijdens hun pauze. Vaak uit gewoonte, verveling of door stress. Hoe kunnen ze van hun verslaving af geraken? We praten hierover met tabakoloog Ellen Vandamme uit Oostkamp. Een tabakoloog of rookstopbegeleider is een deskundige die mensen van hun rookverslaving afhelpt.

Ziet u soms taxichauffeurs die naast hun wagen roken?

“Ja, maar dan vooral uit het buitenland. In Spanje zie ik heel vaak dat taxichauffeurs aan het roken zijn, naast de taxi. Vaak doen ze het uit gewoonte of uit verveling, tijdens het wachten. Al speelt ook het sociaal aspect een rol. De rokers komen samen en doen een babbeltje.”

Velen roken om de stress te verminderen. Hoe zit dat?

“Rokers worden rustiger door te pauzeren en zo eventjes in en uit te ademen. Maar eigenlijk geven sigaretten meer stress. Ze zijn verslaafd aan nicotine. Het lichaam schreeuwt naar nicotine. De drang is groot en moeilijk om ervan af te geraken.”

Speelt de angst om dikker te worden ook een rol?

“Ja, wie rookt eet minder. Vaak zijn de chauffeurs bang dat ze bijkomen. Ze willen niet stoppen met roken door het gewicht.”

Hoe geraken we van de sigaret af?

“Leg je sigaretten om te beginnen al in de koffer. Dan rook je enkel nog bewust. Er wordt veel gerookt zonder dat er stil wordt bij gestaan.”

En wat is de volgende stap?

“Ik leer de mensen afleiden op zo’n moment. Zorg dat je brein is afgeleid. Het is een golf waar je als het waren moet over surfen. Kijk naar de niet-rokers: hoe pakken die het aan? Sommige houden zich met andere zaken in hun pauze bezig door een puzzel te maken bijvoorbeeld. Anderen luisteren naar een podcast of leren een taal, ik zeg maar wat. Als één iemand stopt, stoppen ze vaak allemaal. Ze moedigen elkaar aan.”

Kan vapen helpen?

“Vapen kan een hulpmiddel zijn. We zien dat vapers het wel blijven doen. We weten niet wat de lange termijneffecten van de vullingen zijn. Nicotine afbouwen kan ook met medicatie.”

Je bent erkend als tabakoloog. Wat houdt dat in?

“Om erkend tabakoloog te zijn moet je een interuniversitaire permanente vorming volgen georganiseerd door de Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding (VRGT) in samenwerking met de Stichting tegen Kanker.”

Wanneer raadpleegt men een tabakoloog of rookstopbegeleider?

“Vaak is de wil om te stoppen niet voldoende om effectief tot een rookstop te komen. Ondanks je eigen motivatie kan je hulp van buitenaf nodig hebben. Een tabakoloog kan je die hulp bieden door samen een rookstopprogramma, al dan niet met ondersteuning van medicatie of nicotinesubstitutie, op te stellen.”

Hoe werkt een tabakoloog?

“In een eerste gesprek zal de tabakoloog beoordelen hoe verslaafd je lichamelijk, psychologisch en gedragsmatig bent. Daarna zal hij alle mogelijke manieren om van je verslaving af te raken, op een rijtje zetten. In de volgende gesprekken werk je samen met de tabakoloog een persoonlijke strategie uit om te ontwennen. Daarna is het zijn rol om naar je te luisteren en je te steunen. Samen met jou werkt de tabakoloog aan je motivaties: hij probeert je gemotiveerdheid te versterken, maar je blijft wel altijd je eigen tempo volgen. Die begeleiding duurt meestal een paar maanden.”

Is er een terugbetaling?

“Er is een jaarlijkse terugbetaling van 48 punten. Bij elke begeleiding gaan er punten af: voor een individuele begeleiding gaan er drie punten per kwartier af, voor een groepsbegeleiding wordt één punt per kwartier afgehouden. Deelnemers aan een rookstopbegeleiding betalen aan de tabakoloog enkel nog een geplafonneerde persoonlijke bijdrage. De tabakoloog of arts ontvangt zijn tussenkomst van de Vlaamse overheid door zijn prestaties over te maken aan de ziekenfondsen. De uitbetaling gebeurt daarna via de ziekenfondsen.”

Het is belangrijk om die pauzes gezond aan te pakken, ook qua eten Heb je daar nog tips voor?

“Organiseer je en zorg dat je gezonde zaken mee hebt. Als je niets bij hebt en stopt langs de baan, dan ga je heel impulsief gaan kiezen. Vaak is je honger dan zo groot dat je geen goede keuzes meer maakt. Als je al fysieke ongemakken krijgt, dan is dat geen goed moment om te kiezen wat je gaat eten. Dan ga je vaak iets vettiger of suikerrijker kiezen, zoals een koffiekoek en frisdranken.”

Regelmaat is belangrijk zeg je. Hoezo?

“Leer goede gewoontes aan. Zorg voor regelmaat en evenwicht in de maaltijden. Dan denk ik aan drie hoofdmaaltijden en vaste tussendoortjes. Bereid op een vrije dag wat gezonde maaltijd voor. Ons lichaam heeft meer gezonde voeding nodig, zoals groenten, fruit, aardappelen en granen. Al kiest onze geest eerder voor vettige voeding. Vermoeidheid is ook een reden dat ze anders eten en drinken.”

Wat is het probleem van iemand die veel op de baan is?

“Er wordt vaak te weinig gedronken omwille van het feit dat er niet altijd toiletten in de buurt zijn. Qua eetgewoontes is er vaak geen regelmaat. Soms heb je vroege en late uren. Langs de baan, in tankstations bijvoorbeeld, kan je veel ongezonde voeding vinden. Door verveling gaan chauffeurs soms iets willen knabbelen om wakker te blijven. Dat komt door het eentonige. Ze gaan misschien ook wat frisdrank en energydrink drinken. Dat zijn de valkuilen voor een chauffeur.”